Uyuşturucu madde kullanılmasını kolaylaştırma suçu TCK’nın 190/1. Maddesinde düzenlenmiştir. Maddeye göre suç, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırmak için;
a) Özel yer, donanım veya malzeme sağlamak,
b) Kullananların yakalanmalarını zorlaştıracak önlemler almak,
c) Kullanma yöntemleri konusunda başkalarına bilgi vermek suretiyle işlenir.
Görüleceği üzere kanun koyucu suç teşkil eden eylemleri sınırlı sayıda saymıştır. Suç bu eylemler dışındaki hareketlerle işlenemez. Bu suçun işlenebilmesi için kişinin bir başkasına uyuşturucu madde vermemesi gerekir. Suç sadece yukarıdaki fiillerle işlenebilir. Bunun dışında başka kişilere uyuşturucu madde verme eylemi uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçu kapsamında değerlendirilir.
190. maddenin 2. Fıkrasında ise farklı bir suç tipine yer verilmiştir. Bu fıkraya göre uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını alenen özendirmek veya bu nitelikte yayın yapmak ayrı bir suç sayılmıştır. Madde gerekçesi bu durumu “Üçüncü fıkrada ise, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasının alenen özendirilmesi veya bu nitelikte yayın yapılması, ayrı bir suç olarak tanımlanmıştır.” İfadeleri ile belirtmiştir. Uyuşturucu madde kullanımını alenen özendirmek özellikle günümüz teknolojik şartları neticesinde daha kolay işlenebilir bir suç haline gelmiştir. Genellikle sosyal medya ve internet ortamından çeşitli yayınlarla işlenebilme özelliği suçun yaygınlaşmasına sebebiyet vermiştir.
Maddenin son fıkrasında suçun nitelikli hali düzenlenmiştir.
Her iki suç tipinin koruduğu hukuki değer de aynıdır. Bu değer genel kamu sağlığıdır.Her iki suç tipinin hukuki konusunu da uyuşturucu veya uyarıcı maddeler oluşturur.
SUÇUN FAİLİ VE MAĞDURU
190. maddede düzenlenen her iki suç tipinin faili açısından herhangi bir özellik aranmamıştır. Suç herkes tarafından işlenebilir. Maddenin 3. Fıkrasında ise failinin tabip, diş tabibi, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru, laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı, sağlık hizmeti veren, kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi olması durumunda cezanın artırılacağı düzenlenmiştir.
İki suçun mağduru da toplumdur. İki suç tipi de topluma karşı işlenebilen suç tiplerindendir.
UYUŞTURUCU MADDE KULLANILMASINI KOLAYLAŞTIRMA SUÇUNUN UNSURLARI
Yukarıda da belirttiğimiz üzere suç ancak kanunda sayılı fiillerin gerçekleştirilmesiyle oluşur. Kanunda tahdidi olarak sayılan bu fiiller aşağıda ayrı başlıklar altında sayılarak açıklanacaktır.
1-Özel yer, donanım veya malzeme sağlamak
Suçun oluşması açısından failin özel yer, donanım ya da malzeme sağlamak eylemlerinden herhangi birini gerçekleştirmesi yeterli görülmüştür. Eylemlerin birden fazlasının gerçekleştirilmiş olması da bir fark yaratmaz ve fail tek suç işlemiş kabul edilir.
Burada özel yer ile kastedilen uyuşturucu kullanımına özgülenmiş mekandır. Bu özgülenen mekanın geçici ya da daimi olması suçun oluşması bakımından önemli değildir. Mekanın konut, iş yeri ya da depo olmasının da önemi bulunmaz. Kişi özgülenen mekanda kendini rahat hissediyorsa suç oluşmuş sayılır. Ayrıca mekanın gizli olması şartı aranmaz.
Donanım ile uyuşturucu madde kullanımı sırasında kullanılan araç gereçler kastedilmiştir. Pet şişelerle boru yapılması ya da daha teknik yöntemlerle uyuşturucu kullanımına kolaylık sağlanıyorsa suç işlenmiş sayılacaktır. Enjektör, serum lastiği gibi teknik özelliği olmayan araç gereçler donanım kapsamında değerlendirilemez.
2- Kullananların yakalanmalarını zorlaştıracak önlemler almak
Suçun oluşmasına sebebiyet veren bu seçimlik hal TCK’nın 190/1-b bendinde düzenlenmiştir. Suç uyuşturucu veya uyarıcı madde kullananların yakalanmalarını zorlaştırıcı önlemler almak, suretiyle işlenir. Dolayısıyla bu hal uyuşturucu kullanımını kolaylaştıracaktır. Madde metnindeki yakalanma kelimesi ile uyuşturucu kullananın sadece resmi makamlara yakalanması kastedilmemiştir. Kişiyi uyuşturucu kullandığını bilmesini istemediği herhangi bir kişiden saklamakla da suç oluşur.
Uyuşturucu maddenin fiziksel belirtilerini ortadan kaldırmaya yönelik eylemler ile suçun delillerini ortadan kaldırmak bu bent kapsamında değerlendirilir. Örneğin kişinin uyuşturucu kullanmasının ardından etkilerin azalması için ona bir takım ilaçlar vermek zorlaştırıcı önlemler kapsamında değerlendirilir ve suç kabul edilir.
3- Kullanma yöntemleri konusunda başkalarına bilgi vermek
Suçun bu fiille işlenebilmesi için kişiye maddenin nasıl, ne ölçüde kullanılacağı hakkında bilgi verilmesi gerekir. Verilen bilginin kullanılıp kullanılmadığı önem arz etmez. Fakat bilgiyi verenin, bu bilgiyi uyuşturucu madde kullanmaya başvuracak bir kişiye vermesi gerekir. Yoksa salt uyuşturucu madde hakkında bilgiler vermek suç teşkil etmez. Örneğin kişinin arkadaşı ile sohbeti esnasında uyuşturucu madde hakkında bilgi vermesi suç sayılmazken uyuşturucu kullanacağını bildiği bir kişiye bu bilgileri vermesi suç olarak değerlendirilecektir.
UYUŞTURUCU MADDE KULLANILMASINI KOLAYLAŞTIRMA SUÇU CEZASI
Yukarıda saymış olduğumuz eylemlerin herhangi birini gerçekleştirmek suretiyle suç işleyen kişi TCK’nın 190. Maddesinin 1. Fıkrasına göre cezalandırılır. Maddeye göre suçun faili beş yıldan on yıla kadar hapis ve bin günden on bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. Hapis ve adli para cezası birlikte uygulanır.
Bu maddede tanımlanan suçların tabip, diş tabibi, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru, laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı, sağlık hizmeti veren, kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi tarafından işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.
UYUŞTURUCUYA ÖZENDİRME SUÇU
TCK’nın 190/2. Maddesine göre uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını alenen özendiren veya bu nitelikte yayın yapan kişi suç işlemiş kabul edilir ve cezalandırılır. Kanun koyucu özendirmek ya da yayın yapmak fiillerini ayrı ayrı suç olarak tanımlamıştır. Bu haliyle bu suç seçimlik hareketli bir suçtur. Günümüzde artan teknoloji imkanları sebebiyle suçun işlenme sıklığının arttığı görülmektedir. Nitekim sosyal medyadan yapılan yayınlar suçun işlenmesini kolaylaştırmaktadır.
Suçun oluşabilmesi aleniyet unsurunun varlığına bağlanmıştır. Aleniyet kanunda tanımlanmış değildir. Fakat bu kavram doktrinde Tezcan/Erdem/Önok, tarafından “Fiilin belirli olmayan ve birden fazla kişiler tarafından algılanma olanağının bulunmasıdır. Belirsiz sayıdaki kişiler tarafından işitilebilecek, görülebilecek ve algılanabilecek bir ortamda veya çok sayıda kişinin öğrenmesini sağlayacak herhangi bir araçla işlenirse aleniyet var olduğunu ifade edebiliriz” ifadeleriyle tanımlanmıştır. Fiilin belirsiz sayıda kişi tarafından bilinebilir şekilde işlenmesi halinde suç oluşacaktır. Failin aleniyet unsurunu bilmesi gerekir. Bilmeden kayda alınıp bu kayıtları yayınlanan kişi maddede belirtilen suçu işlemiş sayılmaz. Zira suçun manevi unsurunu kast oluşturur.
Alenen özendirme bir kişiyi uyuşturucu kullandırmaya heveslendirmek anlamına gelir. Suçun oluşması için failin özendirici davranışta bulunması yeterlidir. Ayrıca kişinin uyuşturucu kullanmış olması aranmaz. Suç sırf hareket suçudur.
Alenen özendirici yayın yapmak ise suçun ikinci seçimlik hareketini oluşturur. Yukarıda da ifade ettiğimiz üzere belirsiz sayıda kişiye yönelik gerçekleştirilecek yayınlar, aleni kabul edilir. Yayınların özendirici nitelikte olması gerekli ve yeterlidir. Ayrıca netice aranmaz.
UYUŞTURUCUYA ÖZENDİRME SUÇU CEZASI
TCK’nın 190/2. Maddesine göre ; uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını alenen özendiren veya bu nitelikte yayın yapan kişi, beş yıldan on yıla kadar hapis ve bin günden on bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
Suçun tabip, diş tabibi, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru, laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı, sağlık hizmeti veren, kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi tarafından işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.
